Böbreklerimiz alarm veriyor

Böbreklerimiz alarm veriyor

Türk Nefroloji Derneği verilerine göre, ülkemizde diyaliz uygulanan veya böbrek nakli yapılmış yaklaşık 70 bin hasta var. Bu sayının, gelişmiş birçok ülkenin neredeyse 2 katı olan yıllık yüzde 10 artış oranı ile 2015 yılında 100 bini aşacağı tahmin ediliyor.

İSTANBUL - Kronik böbrek hastalıkları dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli bir sağlık sorunu. Çünkü tedavi edilmezse böbrek yetmezliği gibi yaşamı tehdit eden çok ciddi bir tabloya dönüşebiliyor. Türk Nefroloji Derneği’nin çalışmaları, ülkemizde yaklaşık 7.5 milyon kronik böbrek hastası bulunduğunu, yani her 6–7 erişkinden birinin böbrek hastası olduğunu gösteriyor.

Bu sonuca ulaşmamak için böbrek hastalıklarında da erken tanı çok önemli. Bunun için nelere dikkat etmeli, hangi sıklıkta böbrekleri kontrol ettirmeli? Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Ülkem Çakır, böbrek sağlığı ile ilgili merak edilen noktaları anlattı:

BÖBREK YETMEZLİĞİNE YOL AÇAN FÖKTERLERYüksek tansiyon: Yüksek tansiyon böbrek içindeki incecik damarlarda yapısal bozukluğa ve tıkanıklığa neden oluyor. Bunun sonucunda da böbrek yetmezliği gelişebiliyor. Ancak koldan ölçülen tansiyon bazen normal değerlerde çıkarak kişiyi yanıltabiliyor. Bunun aksine idrardaki protein kaçağı bunu net olarak gösterebiliyor. İdrarda protein oranını gösteren test Türkiye’nin her yerinde yapılabiliyor.

 

Diyabet: Tip 2 diyabet de, tıpkı kan basıncı yüksekliğinde olduğu gibi böbrek içindeki incecik damarlarda yapısal bozukluğa ve tıkanıklığı yol açarak böbrek yetmezliğine neden olabiliyor. Özellikle tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de son dönem böbrek yetmezliğinin en sık nedeni olan diyabet hastalığı görülme oranının 2002´de yüzde 7.2 iken, günümüzde yüzde 12´nin üzerine çıkmış olması endişe verici bir durum olarak görülüyor.

Fazla kilo: Fazla kilolu olmak böbreğin içinde yer alan kılcal damarlardaki basıncı artırarak idrarda protein kaçağına yol açıyor.

60 yaşın üzerinde olmak: Yaş ilerledikçe vücuttaki tüm damarlar yaşlanıyor. Doğal olarak kılcal damarlardan çok zengin olan böbrekler de bu süreçten çok etkileniyor. Damar sertliği arttıkça, böbreklerin süzme işlevi de yavaşlıyor.

Tek böbrekli doğmak: Tek böbrekli kişiler dikkat ettikleri zaman ömürlerinin sonuna kadar sağlıklı yaşayabilirler. Ancak susuz kalmamaya, aşırı tuz ve bilinçsiz ilaç tüketmemeye daha çok dikkat etmeliler.

Sigara alışkanlığı: Sigara böbrek içindeki kılcal damarlardaki dolaşımı yavaşlatıyor ve oksijen miktarını azaltıyor. Bir başka deyişle yüksek kan basıncına benzer şekilde damarlar üzerinde olumsuz etki yaratarak böbrek yetmezliği riskini artırıyor.

Genetik geçiş: Böbrek hastalıkları genetik geçişli de olabiliyor. Böbreklerde kist oluşumu, idrar kanallarında tıkanıklık, geri kaçak veya böbrek boyutlarının küçük oluşu gibi yapısal değişiklikler ailenin birçok bireyinde gözlenebiliyor. Tekrarlayan böbrek taşları da yine kalıtsal özellik gösterebiliyor.

DİYALİZ VE ORGAN NAKLİNE GEREK OLMAYABİLİR Böbrek yetmezliğine yol açan faktör düzeltilebilir bir aşamadaysa vücutta bir sorun yaratmadan geri dönebiliyor. Bunun nedeni ise böbreklerin çok idareli organlar olmaları. Böbreklerin süzme kapasiteleri yüzde 60´ın altına düştükten sonra kronik böbrek hastalığı olarak kabul ediliyor. Bu organların tamamen iflas etmeleri için süzme kapasitelerinin yüzde 15 ve altına düşmüş olması gerekiyor. Yüzde 15-60 arasında ise geniş bir dönem var. Hasta bu dönemde düzenli bir nefroloji takibinde olursa diyaliz ve organ nakline gerek kalmama şansı yüksek.

TESTLER NE ZAMAN YAPILMALI? • 60 yaşın üzerindeki kişilerin bilinen bir hastalıkları olmasa bile böbreklerini kontrol ettirmeleri öneriliyor.
• Yüksek tansiyon 40 yaş altında gelişirse nefroloji uzmanına muayene olmak gerekiyor, çünkü genç yaşlarda ortaya çıkan hipertansiyon genellikle böbrek kökenli oluyor.
• Yüksek risk grubundaki kişilerin 40 yaşından sonra yılda 1 kez idrar ve kan tahlili yaptırmaları tavsiye ediliyor.