Ev hemodiyalizi

Hemodiyaliz, hem bir diyaliz merkezinde hem de ev ortamında gerçekleştirilebilir.

Ev hemodiyalizi (HHD), çalışan, daha özgür ve esnek bir yaşam tarzını tercih eden hastalar için iyi bir seçenektir. Evdeki hastalar, kendi diyaliz tedavilerinde etkin bir rol oynar.

Ev hemodiyalizi, nefrolog tarafından verilen rapora uygun olarak dört farklı şekilde gerçekleştirilebilir:  

• Standart hemodiyaliz tedavisi, dört saat sürer ve haftada üç kez gerçekleştirilir. Standart hemodiyaliz, diyaliz merkezlerinde de sunulan en yaygın diyaliz tedavisidir.
• Kısa günlük hemodiyaliz, haftada yaklaşık beş ila yedi kez olmak üzere, günde iki ila dört saat gerçekleştirilir.
• Noktürnal hemodiyaliz, gece siz uyurken gerçekleştirilir. Noktürnal hemodiyaliz yaklaşık altı ila sekiz saat sürer. Haftada üç ya da yedi gece diyaliz olursunuz.
• Gün aşırı hemodiyaliz tedavisi seansları, iki günde bir gerçekleştirilir. Tedavi seanslarının uzunluğu genellikle dört saattir ama doktorunuzun reçetesine göre değişiklik gösterebilir.

Aslında, süre ve sıklığın her türlü birleşimi mümkündür; bu yüzden HHD esnek bir tedavi modalitesidir.

Hazırlık

Hemodiyaliz tedavinize başlayabilmeniz için önce kan dolaşımınıza erişime ihtiyacınız vardır. Diyaliz erişiminiz yaşamla bağlantınızdır ve diyaliz tedavinize başlamadan önce iyi biçimde planlanmalıdır. Diyaliz erişimi, diyaliz tedavisi için vücudunuzda bir iğne ya da kateterin yerleştirileceği yerdir ve ilk hemodiyaliz tedavinizden birkaç ay önce oluşturulmalıdır.

Daha fazla bilgi için lütfen bkz. Damar erişimi – yaşamla bağlantınız ve Fistül bakımı.

Diğer önemli adım, bir diyaliz merkezi seçmektir. Bir merkez seçmeden önce, sizin için rahat bir yer olacağından emin olmak için diyaliz merkezini ziyaret etmeli ve doktor ve başhemşire ile konuşmalısınız. Önceden telefonla arayıp randevu almanız daha iyi olur.

Ev hemodiyalizine başlamak için, bir nefrolog tarafından muayene edilmeniz gerekir. Ardından, en az iki ay süren ve diyaliz merkezindeki diyaliz seanslarınız sırasında gerçekleşen temel eğitime başlarsınız. Eğer diyalizi, siz değil bir yakınınız size uygulayacak ise yakınınız eğitime alınacaktır.

Eğitim devam ederken, evinizin HHD için uygunluğunu kontrol etmek ve herhangi bir düzeltme yapılmasının gerekip gerekmediğini görmek için eviniz teknik olarak incelenecektir. Diyaliz makinesinin yanı sıra yardımcı ekipmanlar, teknik servis tarafından tercihinize uygun bir yere kurulacaktır. Ev hemodiyalizini gerçekleştirmek için ayrı bir odaya ihtiyacınız yoktur. Makine için evde biraz alan (örneğin oturma ya da yatak odasında) ve tek kullanımlık malzemeler için bir depo odası yeterlidir. Eğitimin tamamlanması ve İl Sağlık Müdürlüğü’nün onayıyla birlikte ev hemodiyalizinize başlayabilirsiniz. İlk üç veya gerekirse daha fazla seans sırasında hemşireniz ve teknisyeniniz size eşlik edeceklerdir.

Eğitim

Ev hemodiyalizine başlamadan önce, aşağıdaki konuları kapsayan bir eğitim alacaksınız:

• Böbrekleriniz nasıl çalışır ve böbrek yetmezliği nedir?
• HD ve diğer diyaliz modaliteleri
• HHD nedir?
• Makinenizi tanıma ve ayarlama
• Nasıl tartılırsınız ve kan basıncınızı, nabzınızı ve ateşinizi nasıl ölçersiniz?
• Alarmlar ve durdurma yöntemleri
• Diyalizi başlatma ve sonlandırma
• Ultrafiltrasyonu (UF) ayarlama
• Heparin uygulaması ve kullanımı ile ilaç uygulamaları
• Diyalizden önce ve sonra kan alma teknikleri
• Elektrik kesintisinde yapılması gerekenler
• Diyalizin acil sonlandırılması
• Su arıtma sisteminin kullanımı ve dezenfekte edilmesi
• Makinenizin temizliği ve dezenfeksiyonu
• Fistül ve kateter bakımı
• Diyet ve tuz, potasyum ve fosfor
• Normal kan değerleri
• Kuru ağırlık
• Diyaliz sırasında karşılaşabileceğiniz komplikasyonlar ve komplikasyonları giderme
• Acil durumda yapılması gerekenler
• Diyaliz sırasında takip ve not alma

Kendime iğne batırabilir miyim?

Çoğu hastanın en korktuğu nokta, damarınıza iğne yerleştirme anlamına gelen kanülasyon işlemidir. Eğitim sırasında, aslında bunu yapmanın çok zor olmadığını öğrenirler ve endişe edecek birşey olmadığını anlarlar. Hastalar eğitim aldıktan sonra, bu işi kendileriyle birlikte eğitim alan yakınlarına bırakmak yerine genellikle kendi iğnelerini kendileri yerleştirmeyi tercih ederler.

Düğme iliği tekniği, en kolay tekniktir ve ev hemodiyalizinde en yaygın kullanılan kendi kendine kanülasyon yöntemidir. Hastanın, diyalize her girdiğinde iğneyi aynı noktaya yerleştirmesini gerektirir. Sonuçta, giriş noktasında yara kabuğu oluşarak bir çeşit tünel yaratır. Bu genellikle üç ila dört hafta sürer. Tünel oluştuktan sonra, hasta, diyaliz için sivri olanlar yerine küt uçlu iğneler kullanır. Bunlar hastanın kullanımı için daha güvenlidir ve daha da rahattır.

Ev hemodiyalizi yapmak için nelere ihtiyaç duyarsınız?

Ev hemodiyalizi için, diyaliz merkezdeki ile aynı diyaliz makinesine ve tek kullanımlık malzemelere ihtiyacınız vardır. Evinize bir su arıtma sisteminin de kurulması gereklidir.

Standart bir ev hemodiyalizi tedavisi sırasında, diyalizerden yaklaşık 120-150 litre diyalizat geçer. Bir yıl boyunca geçen diyalizat hesaplandığında, bu, hastanın kanının temasta olduğu çok fazla miktarda su demektir. Sıradan musluk suyunda kimyasallar, mineraller ve kimi zaman bakteriler bulunabilir. Normalde içme suyu olarak kullanıldığında bunların hiçbir zararı yoktur. Ancak diyaliz için yüksek saflıkta su kullanımı çok önemlidir. Su arıtma sistemleri, özel filtreler, karbon filtreler, bakteri tutma filtreleri ve ters ozmoz sisteminden (RO) oluşur.

Evinize minik bir su arıtma sistemi kurulacaktır. Musluk suyu, diyaliz makinenize ulaşmadan önce, RO sistemindeki hatlar ve filtreler boyunca akıp saflaştırılır. Bu sistem, küçük bir dolap boyutundadır. Su arıtma sisteminin nasıl çalıştırıldığını eğitiminiz sırasında öğreneceksiniz.

Destek ve hizmet Diyaliz malzemeleri ve teknik servis

Diyaliz reçeteniz, ihtiyaçlarınıza özeldir. Doktorunuz ve hemşireniz, tedaviniz için gerekli malzemelerinizi ve miktarları içeren bir listeyi doldurup imzalar. Lütfen unutmayın: Reçetenizdeki değişiklikler her zaman doktorunuz tarafından yapılmalıdır!

Gereksinim duyacağınız tüm ekipman ve tek kullanımlık malzemeler, kliniğiniz tarafından düzenli olarak sağlanacaktır. Diyaliz makineniz ve su arıtma sisteminiz, diyaliz merkezlerindekilerle aynı teknik servis işlemini görür. Arıza durumunda önce klinik teknisyeniniz ilgilenecektir, sorun çözülmez ise yetkili teknik servis çağıracaktır. Diyaliz makineleri genellikle teknik sorunlar çıkarmadığından, arıza durumlarının su arıtma sisteminiz için olması daha olasıdır. Makinelerin yıllık bakımı, bir klinik teknisyeninin eşlik ettiği yetkili teknik servis aracılığıyla gerçekleştirilir.

Ev Hemodiyalizinin Güvenliği

Ev hemodiyalizi, bir diyaliz merkezindeki hemodiyaliz kadar güvenlidir. Yaşamı tehdit eden sorunlar son derece nadirdir. En yaygın sorunlar cihaz alarmlarıdır. Bunlara genellikle hastanın kolunu, tüplerin bükülmesiyle sonuçlanacak ve basınç değişikliklerine yol açacak şekilde hareket ettirmesi neden olur. Sorun, kolun konumu değiştirilerek kolayca çözülebilir. Bir diğer sorun, iğnenin, yine bir alarma neden olacak şekilde yerinden oynaması olabilir. Bunun için kan dedektörü cihazları kullanılmaktadır. Her koşulda, acil durumlarda haftanın 7 günü, günde 24 saat arayabileceğiniz telefon numaralarınız elinizin altında olacaktır.